سیاح‌آنلاین خبر، تحلیل و دیدگاه
حال که اين مهمان پربرکت از نزد ما رخصت مى گيرد باز هم با دست خالى بر نخواهد گشت ، رمضان درهنگام آمدن هدايا، تحفه ها ، رحمت ها، وبرکت هاى خداوندى را با خود همراه داشت وحال درهنگام برگشت نيزعبادات،خوبى ها واعمال نيک بنده گان خداوند را باخود مي برد.
ترجمه و تلخيص : احمدضياء رحيمزى
چنانکه مشاهده مي شود ماه رمضان باهمه فيوضات و برکاتش روبه آخر مي رود ، و قرار است عنقريب اين مهمان سى روزه ،از نزد مان رخصت گرفته و ما را در انتظار آمدن دوباره خويش چشم براه بگذارد.
اين که با اختتام اين ماه مبارک فرد مسلمان بايد چه کند و عيد سعيد فطر از ديدگاه اسلام چه ارزشى دارد از جمع مسايلى است که مى خواهيم طى سطور آتى به طور خلاصه به ذکر آن بپردازيم.
عبادت اسلامى يک جزء حتمى و لازمى از نظام تربيتي اسلام است که انسان را در راستاى حصول مقاصد و نتايج کمک مي کند ، روزه گرفتن ماه مبارک رمضان يکى از موارد اساسى اين نظام تربيتى است با روزه گرفتن ماه مبارک رمضان انسان مى تواند ضبط وکنترول به نفس ،اعتدال خوى ، تنظيم درعادات و همه محرکات ديگر اخلاقى را رشد بدهد، تا مواد خام وناقص انسان به حدى آراسته و پيراسته گريده و نقش و کردار وى به حدى پخته گردد که در دنياوآخرت به حيث نايب ونمايندۀ الله بتواند اختيارات وسيع نظام کا ينات را در دست گرفته وطبق منشاى الهى اهل آن شناخته شود.
وقتي کورس تربيتي سى روزه رمضان به اتمام برسد محفل اختتامى آن برگزار مى گردد که طى آن افراد جامعه انسانى به مناسبت تکميل تربيت خويش و پيدا نمودن استعداد و سليقه جامعه اخروى درخويشتن ، جشن خوشى بر پا مى دارند، براى شکرانه در حضور خداوند نذارنه يا صدقه فطر تقديم مى کنند و براى تعظيم و تکبير ذات الهى دو رکعت نماز عيد را نيز ادا مى کنند و اين محفل مسرت بار را عيدالفطر مى نامند.
اهميت صدقه فطر
اکثراً جشن هاى ملت هاى مختلف به کارنامه هاى اشخاص آن يا کارنامه هاى ملى آنها ارتباط مى داشته باشد ولى عيد مسلمانان ازاين همه مختلف است نه به کدام شخصيتى منسوب است و نه به کدام واقعه يا کارنامه تاريخى ارتباط دارد بلکه عيد يک جشن مختلفى است که هيچ مثال آن درجشنواره هاى سايراقوام وملت ها ديده نمى شود ،آن چنان که از نامش پيدا است اين عيد عيد فطر است وصدقه فطر خيراتى نيست که اگردل کسى خواست آن را ادا نمايد در غير آن هيچ. بلکه در يک مملکت اسلامى صدقه فطرفريضه قانونى شهروندان آن مملکت شمرده مى شود وبا اين ضمانت قانونى صدقه فطرحيثيت چنان يک پلان رفاهى را براى خود مى گيرد که سهم گرفتن در آن بر هر مسلمان بالغ و نابالغ زن و مرد که توانمندى اداى صدقه فطر را داشته باشند واجب مي گردد.
ماه مبارک رمضان حيثيت يک مهمان معزز آسمانى را داشت که براى سى روز و سى شب مهمان امت اسلامى بود .رمضان مهمان ما بودکه دراوقات سحروافطار، تراويح وتهجد درمنازل ما وهمچنان در طول روز و هنگام روزه داشتن درکنار مابود.
مهمان عزيزما ، ماه مبارک رمضان مالامال ازتحفه هاى رحمت وبرکت در تلاش دوستان خداوند به اينجا آمده بود ، و درهر جا يى که شنيد کسى به درگاه خداوند دست تضرع بلند نموده ، و از درگاه الله چيزى مى طلبد ، دامن طلب او را از هداياى خداوندى مملو ساخت و او را مالامال از رحمت ها ، برکت ها ، نعمت ها و شفاعت ها ساخت.
حال که اين مهمان پربرکت از نزد ما رخصت مى گيرد باز هم با دست خالى بر نخواهد گشت ، رمضان درهنگام آمدن هدايا، تحفه ها ، رحمت ها، وبرکت هاى خداوندى را با خود همراه داشت وحال درهنگام برگشت نيزعبادات،خوبى ها واعمال نيک بنده گان خداوند را باخود مي برد.
رمضان اين مهمان گرانقدر اين هدايا و تحفه هاى برده با خود را در حضور خداوند تقديم خواهد کرد ودرحضور الله (ج) شفاعت يک يک روزه را نموده خواهد گفت )) اى پروردگارا من براى يک روز او را از خوردن ، نوشيدن و رفع شهوت مانع گرديده بودم ، پس شفاعت مرا در حق وى قبول فرما.))
همچنان قران عظيم الشان به تائيد رمضان المبارک به درگاه رب العزت عرض خواهد کرد : ((اى پروردگارا ! من بندۀ ترا ازاستراحت شب مانع گرديده بودم ، شفاعت مرا در حق وى قبول فرما)) والله شفاعت اين دو را پذيرفته گناهان مومن روزه دار را مى آمرزد و اورا از بهترين پاداش دنيا وآخرت مستفيد خواهد ساخت.
روش ما با مهمان سى روزه:
درروزعيدسعيد فطر، ماه مبارک رمضان گزارش قيام سى روزه خويش در دنيا را نزد خداوند(ج) ارائه مى دارد و دردرگاه خداوند(ج)يکا يک بيان مي دارد که چه کسى با وى چگونه پيش آمد؟ چه کسي با آمدن وى غمگين ومتاثرشد، چه کسى با گرفتن روزه و انجام دادن اعمال نيکوازوى پذيرايى کرد وچه کسى دروازۀ منزلش را بروى وى نگشود و اورا از دور رخصت کرد ، به اين ترتيب درروز عيد سعيدالفطر براى هردو گرده مردم موقع خوبى است ، براى کساني که با غفلت و بي پروايى قدر اين مهمان عاليقدر را ندانسته و براى کسانى هم که با دل وجان از اين مهمان و فرستاده خداوند پذيرايى نمودند براى هر دو گروه ازاين مردم روزعيد موقع خاصى است تا با خلوص دل در راستاى خداوند(ج) نذارنه تقديم نمايند، درحضور او تعالى (ج) صف آرا شوند، به نمونه اظهاراطاعت سر سجود به دربار پروردگار عالميان بگذارند و اين نذارنه اظهار اطاعت براى بنده گان کوتاه عمل باعث مغفرت و بخشش ازدربار الهى و براى بنده گان نيکو کارباعث رحمت و برکت الهى خواهد شد.
صدقه فطر و نماز عيد
مراسم عيد سيعد فطر مشتمل بردو نکته مهم و اساسى است اول صدقۀ فطر و دومى دو رکعت نمازعيد ، صدقه فطر مربوط به حقوق العباد مي شود و نماز عيد به حقوق الله تعلق مى گيرد. ولي خداوند (ج) ور سول وى صلى الله عليه وسلم صدقه فطر را بر نماز عيد ترجيح داده اند اول اينکه اسم عيد به مناسبت صدقه فطرعيد سعيد فطر گذاشته شده است ، دوم اينکه اداى صدقه فطررا براداى نمازعيد اوليت بخشيده است وتاکيدزياد هم روى اين نکته است که صدقه فطربايد قبل ازاداى نمازعيدادا گردد، و از جديت اين تاکيد برمى آيد که اگر کسى بدون عذر قبل ازاداى نمازعيد،صدقه فطررا نپرداخت ايستادن اوبرنمازدرحضورخداوند متعال پسنديده نيست .
مراسم عيد بعد ازاداى صدقه فطرآغاز مى گردند واداى صدقه فطرنذرانه ايست ازجانب بنده گان که بذات خود حيثيت يک التجاء و تضرع را دارد.
وبعد ازاداى صدقه فطر مسؤوليت هاى مومن به ارتباط ماه مبارک رمضان پايان مي يابد ، بناءً براى خوشى تکميل فريضه بايد سجده شکر به درگاه خداوند بجا آورد، که توانست فريضه خود را ادا نمايد ، واين دورکعت نمازعيد درحقيقت همين اداى شکرپروردگارعالميان است .
رفاه عامه
عيد سعيد فطرنه تنها يک جشن بلکه تدبيرى براى رفاه عامه نيزاست ، کسانى که توانايى اداى صدقه فطررا دارند و آن را اداء نه نمايند درحقيقت عيد ايشان نيمه تمام است ، چون اين امر تربيت ماه صيام را تکذيب مى کند ، تربيتى که براى رسانيدن خانواده هاى فقير وپسمانده به سطح جامعه و کمک نمودن به افرادغريب ومستحق، احساس ايثارو قربانى را درقلوب انسان مي آفريند واحساس تکليف گرسنگى وتشنگى را به انسان مى آموزاند.
مقدارى ازجنس يا پول نقدى را که افراد جامعه اسلامى در صدقه فطر مى پردازند، بطور مجموعى وسيله خو بى براى کمک به افراد مستحق وغريب امت مسلمه مى گردد، به اين ترتيب عيد سعيد فطر وهمه جشن هاى اسلامى سرمايه ملى را در بين هر طبقه جامعه به گردش مى اندازد.
عبادت روز عيد
عيد سعيد فطر نه تنها يک جشن مسرت و شادمانى است ، بلکه بذات خود عبادت نيز است ، بعد ازاداى صدقه فطر بزرگترين مصروفيت روزعيد فطر نمازعيد است که بگونه تشکرى به درگاه خداوند ادا مى گردد.
تجمع همه افراد جامعه اسلامى درعيدگاه، بلند نمودن صداى تکبير الهى ، بيان نمودن حمد و ثناى الهى طلب مغفرت وآمرزش ازبارگاه کرم وى براى رحمت و نيکويى ها دعا نمودن چنان يک فضاى ازشکروعبادت را پديد مى آورد که دل ها بسوى يکديگر متمايل گرديده وترغيبى براى نيکو کارشدن ومتحد شدن دردل ها موج مى زند.
ما همه يکى هستيم
محفل اجتماعي نماز عيد که طى آن خورد و بزرگ افراد مختلف از رنگ ها ، نسل ها ، قبايل و اقوام مختلف و مسلمانانى متعلق به هر طبقه جمع مى شوند، روحيه اتحاد واتفاق ذات البينى را تقويت مى دهد ودردل هاى مسلمانان اين احساس پديد مى آيد که ما ازهم جدا نيستم اين احساس که ماهمه برادريم ،خداى مايکيست ، رسول ما يکيست ، قبله ما يکيست ، قرآن ما يکيست ، دين و آئين ما يکيست وما جزئى از يک امت بزرگ جهاني هستيم که با شعار و فادارى به خداوند و اطاعت و پيروى از رسول الله صلى الله عليه وسلم به جود آمده است ما نبايد از همديگر جدا باشيم و نبايد ازهمديگر نفرت کنيم که هدف و پيغام عيد فطر همين است.
معمولات نبوى صلى الله عليه وسلم در عيد سعيد فطر
هنگامى که روز هاى ماه مبارک رمضان پوره مى گرديد ، وهلال عيد ديده مى شد ، و شب سپرى مى گرديد ، صبح رسول الله صلى الله عليه وسلم حسب معمول نماز فجر را در مسجد نبوى صلى الله عليه وسلم امامت مى فرمودند، بعد از آن به کاشانه مبارک تشريف مى بردند، وقتي روزاندکي روشن مى شد رسول الله صلى الله عليه وسلم غسل نموده و يکي از لباس هاى پاک وروشن خويش را زيب تن مى نمودند، چشمان مبارک را سرمه، خوشبويى را بربدن و لباس هاى خويش استعمال مى نمودند، موهاى سرخويش را باتيل مخصوص چرب نموده و آن را باشانه منظم مي ساختند.
بعداً رسول الله صلى الله عليه وسلم چند دانه خرما ، شير يا هر چيزى ديگري را که ميسر مي بود تناول مى فرمودند، سپس با اصحاب کرام رضى الله عنهم جمعاً به عيدگاه تشريف مى بردند و اولين کارى را که درآنجا انجام مى دادند ، اداى نماز عيد بود بعد از درست شدن صف هاى نماز گذران دو رکعت نماز عيد را با همه تکبيرات آن ادا مى نمودند، وبعدازفراغت ازنمازدر حالکيه به کمک حضرت بلال رضى الله عنه مى ايستادند به نماز گذاران خطبه ايراد مى فرمودند ، مردم رانصيحت مى کردند و آنها را هدايت مى فرمودند.
____________________________________
احمد ضياء رحيمزی نويسنده مقیم کابل.
